Народот, низ вековите, се вградил себеси во создавањето на една својствена, препознатлива народна култура, во чија што уметничка креација органски е вткаен својствениот бит, како знак за автентично постоење и самобитност, што не прави различни во светскиот културен и воопшто етнолошки мозаик.

KUD Kitka Dracevo
КУД “Китка” – Драчево, Скопје (1980 год.)

 

Базирајќи се на цивилизациската обврска тоа наследство што се создавало низ вековите, да се зачува и пренесе на идните генерации, програмската концепција на Републичкиот фестивал на народни песни и игри “Илинденски денови” е конципирана, пред с#, во функција на изворната, автентичната народна култура, преточена преку духовната и материјалната креација, се разбира со простор за надоградба, која е во функција на поттикнување на творечкиот набој на новите генерации, кои творат дела длабоко втемелени и инспирирани од корените на народната култура.

Тргнувајќи од тие генерални поставки, фестивалот ја отвори можноста за презентација на из-ворни, автентични и строго селектирани обработени содржини, инспирирани од изворните.
Во таа насока, уште од првиот фестивал, автентичната вокална и инструментална музика, од сите постојни видови и тематски жанрови, како и обичајни циклуси, вклучувајќи го и градскиот фолклор и традиција, изведувани соло или во група, прозвучија во сета своја убавина и мелодичност.

Ороводната традиција, украсена со сите карактеристики и стилови на регионите од каде потекнуваа групите и ансамблите, како вистинско откровение ги афирмира подзаборавените ритми и отвори нови хоризонти.

Од богатата духовна обичајна традиција, како повторно да изникнаа свадбарски, божиќни, водичарски, велигденски, додолски, лазарски, жетварски, трудови како и цел друг мозаик од обичаи и обреди, соодветно приспособени за сценска презентазија.

КУД “Бисери Славоније” Осијек, Хрватска (1980 год.)
КУД “Бисери Славоније” Осијек, Хрватска (1980 год.)

Во рамките на сето тоа, свое значајно место најдоа кратките жанрови, приказните, досетките, гатанките, брзоговорките и слично, интерпретирани од исклучително талентираните раскажувачи на прозното творештво, така како што се практикувало во традицијата.
Со цел да ги канализираат, насочат и едуци-раат современите креативни творечки капацитети, фестивалот отстапи простор и за новопоставени, обработени содржини инспирирани од изворните, што се покажа продуктивно и ефективно со цел и новите генерации да партиципираат во еден своевиден творечки континуитет.

Материјалното културно наследство се етаблира на фестивалската сцена преку критериумот за користење на автентични, изворни, комплетни народни носии и инвентар кој што треба да е оригинален по сите негови својства како и во традицијата.

Овој програмски концепт е јасно и децидно етаблиран во пропозициите за учество уште од првиот фестивал, а во текот на годините на континуирано постоење се надградува и допрецизира, што овозможи ефективна реализација на темелните поставки на фестивалот.
За поефективно функционирање на концептот, стручна жири комисија ги следи настапите на групите и ансамблите и им доделува награди на најуспешните.